<- Terug


BassBlog #10 'Een jamsessie is net improvisatie theater'


Vorige week weer eens een briljante jam gehad! Alle ingrediënten waren er. Een open podium, goede muzikanten en vooral: Een goede open vibe! Maar dit zijn niet de enige ingredienten voor een goede jam. Ook al lijkt een jamsessie totale vrijheid te moeten hebben, dat heeft het eigenlijk niet. Maar ook weer wel.
 
The 'rules of enplayment' bij de gemiddelde kroegjam zijn: - Groove, Ruimte, Dynamiek, Riff, Oren, Aangeven en Iniatief volgen. En dat laatste is misschien nog wel de belangrijkste... (en nu heb ik het niet over het ongerepeteerd coveren van bestaande liedjes tijdens een jamsessie, dat is imitatie en geen improvisatie)
 
Volgens de regels van improvisatie theater (je kent het wel, een groep mensen op het podium die vragen naar een locatie, een probleemsituatie, wie ben ik, wie is die ander en welk woord moet er absoluut in voorkomen of een andere beperkende maar daardoor juist sturende regel) is de absolute eerste grondwetregel, NIET BLOKKEN. Wanneer een van de acteurs een statement maakt, mag je als zijnde de andere acteur deze stelling NIET blokken. Je moet mee. Anders krijg je een gevecht op het podium over een niet bestaande verhaallijn en kom je niet tot een vruchtbaar verloop in je verhaal. (dus wanneer er iemand het speelvlak opkomt en zegt "ik ben zwanger", mag je niet zeggen: "nee hoor, niet waar")
 
Welnu, jammen en jamsessies werken exact hetzelfde. Het speelvlak is het podium of eigenlijk meer het moment dat je meedoet. En de acteurs zijn de muzikanten. En dan zijn er een paar dingen die nog moeten gebeuren. Je moet een tempo bepalen (langzaam, medium, snel) , een stijl (funky, reggae, latin, rock, blues ood.), de feel (dat kun je vocaal in muzikanten gebrabbel wel communiceren), een beginakkoord (toonhoogte en majeur of mineur) en eventueel al een riffje bepalen (welke nog altijd aangepast kan worden). Op dat moment heb je het skelet, de basis (of in theatervorm het speelvlak met de locatie, de probleemstelling, wie ben ik, wie is die ander, en welk woord moet er in voorkomen) bepaalt. En kunnen we los. We hanteren dan eigenlijk deze basis rules. Waarin veel variatie mogelijk is. Die variatie op het bestaande skelet : DAT IS DE VRIJHEID. Niet allemaal tegelijkertijd iets (anders) gaan roepen, dat is geen vrijheid, dat is chaos. Vergelijk het maar met improvisatie theater. Er zijn bepaalde dingen die als houvast moeten dienen. Je ziet het niet altijd als leek , maar wanneer er 'vanuit-het-niets' begonnen is, zijn de eerste momenten erg bepalend voor de rest van het verloop. In de eerste momenten worden meestal de toonsoort,tempo, riff en groove bepaald en bezegelt. Vanuit daar gaan we het diepe in. Waarin ook de meest hilarische en bizarre dingen kunnen gebeuren. Ook onvoorspelbare dingen. Je eigen flexibiliteit als speler is handig om mee te gaan met de flow, en het creëeren van de juiste mood voor misschien die ene briljante ingeving of die onverwachte wending.
 
En vooral nog steeds, het meegaan met de anderen. Iemand of meerdere iemanden :) moet(en) natuurlijk wel af en toe een leidingevende rol nemen. Dat hoeft zeker niet op een dominante manier. Maar als er een statische situatie plaatsvind, waarbij er slechts een ritme is, een akkoord, en nul wrijving of instrumentaal verhaal, wordt het toch eens tijd dat iemand het heft in handen gaat nemen en het verhaal een lijn gaan geven. De rest moet dan wel mee gaan natuurlijk. Maar je mag daarin niet degene die net een verhaal vertelt (de zanger bijvoorbeeld) blokken door plots volledig atonaal te gaan moduleren. Blijf dus wel een beetje in de toonsoort hangen en zoek daar de spanningen in op. Het andere is ook waar: zangsolo's van 3 uur zijn niet leuk. Voor niemand niet. Hetzelfde geldt voor gitaar-bas-toetsen en drumsolo's. Themaatjes of riffs zijn ook bij uitstek geschikt - en leuk- om (al dan niet 'met-z'n-allen') te gebruiken om het muziek of tijds verloop wat structuur te geven. Om een kop-midden-staart, of couplet-refrein structuurje te hanteren. Riffs zijn ook bij uitstek geschikt om eenheid te vormen in je jamgroepje en er allerlei dynamische dingen mee te doen. Kortom een goede jam bestaat op zn minst uit: een groove met een tempo in een stijl met een harmonisch uitganspunt en een riff :) En vanaf daar kan je mooi gaan kleuren met tools als fills, dynamiek, solo-tjes, structuur en breaks. En onthoudt: totale vrijheid is chaos!
 
Je kunt natuurlijk ook de theater techniek toepassen bij een jam. Vraag maar aan het publiek: "Wat voor tempo ?", "Wat voor stijl?", "Wat voor onderwerp?", "Begin akkoord mineur of majeur?" (en misschien zijn er ook al mensen in de zaal die twee of drie akkoorden roepen , of je vraagt: "een letter tussen A en G (van het alfabet)" en "mineur of majeur"? en daarna nog een keer, en ga dat maar muziakaal aan elkaar rijmen en daarmee maar aan de slag:) Fun en uitdaging verzekerd!!!
 
Tot de volgende!



Lees meer:

<- Terug