In the old-days, toen er nog enkel LP's, radiostations en cassete bandjes waren, was bladmuziek een kostbare zaak. Als je al bladmuziek kon vinden in de plaatselijke muziekhandel moest je eigenlijk al noten kunnen lezen en kreeg je ook alle liedjes kado in het boek die je niet leuk vond... en het was dus nog vaak prijzig ook. Gelukkig bestond er toen al een (omslachtige) 'ctrl-all, copy & paste' - machine, het kopieerapparaat. Welke ook braaf de stempel van de bibliotheek meekopieerde waarop stond dat je het niet mocht kopiëren (maar dat terzijde)... voor menig beginnende gitaarheld was echter dat notenschrift een soort onneembare bunker en al snel verdween de gekopieerde papyrusboom in de prullenbak rechts van het bureau (tenzij deze links stond, dan verdween deze gekopieerde papyrusboom aan de linkerkant in de prullenbak).
 
Je had natuurlijk leuke LOI of Stef Meerder Cursussen die in de Libelle of Magriet geadverteerd stonden om bijvoorbeeld orgel te leren spelen. Deze advertenties waren echter niet zo uitnodigend voor de aanstormende popster.
 
Zelf uitzoeken en opnotuleren werd dus het credo. En dat is voor de beginnende rockidool nogal lastig. Gelukkig kwam een zekere 'Tuur' op het goede idee snaren en hokjes te noteren. Het aantal snaren van de gitaar als horizontale strepen en dan de desbetreffende vakjes/hokjes/fretjes van links naar rechts op de juiste lijn/snaar noteren. C'est ca, hij noemde dit TAB en zodoende heet dit systeem nu TAB-à-la-Tuur.
 
Naast het enorme voordeel dat je geen noten hoeft te kunnen lezen is er nog een ander zeer belangrijk positief punt. En dat is dat je ook meteen de positie op je gitaar/bas aan kan geven. Zoals je wellicht snapt is het notenschrift voor een piano erg handig. Er is slechts een centrale C, en heeft dus ook maar één mogelijke positie in het notenschrift met ook maar slechts één mogelijke toets. Er bestaat geen onduidelijkheid over welk zwart bolletje welke pianotoets vertegenwoordigt. Er is maar één juist antwoord mogelijk. Echter op een (bas)gitaar hals kun je op meerdere posities dezelfde toonhoogte spelen, zo heeft de open (dunne) G snaar (ik noem deze even G2) dezelfde toonhoogte als de 5de fret op de D snaar, de 10de fret op de A-snaar en 15de fret op de E-snaar. De toonhoogte is hetzelfde (ze klinken echter wel allemaal anders wat betreft kleur, de 15de op de E snaar klinkt heel dik en wollig en zoemend, terwijl de open G-snaar dun en scherp klinkt, maar daarover een andere keer meer).
Voor de figuurtjes die je op je hals moet spelen in riffs is het dus erg handig om te weten op welke positie je de desbetreffende toon moet pakken en voila met TAB-a-la-Tuur weet je dat meteen.
 
Een nadeel is echter, en dat is een groot nadeel, dat je wel positie kunt schrijven, maar dat ritmiek en nootlengte zééér lastig te noteren zijn. (en laat ritmiek nu net zo belangrijk zijn als toonhoogte). Je moet dus absoluut bekend zijn met het nummer om erachter te komen wat voor soort ritme die opeenvolging van hokjes heeft. Nou zijn daar wel hulpmiddeltjes voor met kruisjes, streepjes, puntjes, blokjes etc. maar het ritme moet je dus nog wel ergens extra kwijt.
 
Nou is iedereen hyper om TABS te hebben en te vinden en er zijn complete sites die er vol mee staan. Echter de content van deze sites is zeer vaak erg dubieus en echt goede TAB's kom je maar weinig (gratis) tegen. Want waarom zou een professioneel muzikant gratis zijn zuurgemaakte goede TABS op internet publiceren en dus gratis ten grabbel gooien??? Inkomstenderving.
 
Wat er nu wel gebeurt is dat iedereen die een computer heeft, streepjes kan zetten en getallen in kan voeren, in staat is om TABs(à-la-tuur) te maken. Zoals Tuur dat niet bedoeld heeft... Maar je houdt het niet tegen. De tabs zijn onvolledig of onjuist. Bon, hebben we er dan wel wat aan? We hebben er een indicatie aan die ons op weg kan helpen. En dat is voor de gemiddelde beginner zeer prettig. Echter, er is niets mis mee om je eigen gehoor beter te trainen en daardoor ook meer inzicht in muziek te krijgen. Daar waar ik volgende week doorga op allerlei structuren die in muziek zitten, ga ik nu in op de beginsellen van TAB (en aangezien ik bassist ben, zal het meer bas gerelateert zijn, maar daarom heet het ook bassblog:) ).
 
Ten eerste, lees mijn bassblog nummer #1 over maten, rondjes & riffs. Hiervoor heb je 5 minuten vanaf nu, of je leest gewoon door:
 
Bepaal eerst de maat lengte!!! Tel tot 4, 3 of 6. Wanneer je denkt dat je weet wat een maat is, of hoe lang deze duurt, zorg dan dat de events (tonen) die hierin vallen ook tussen die maatstrepen komen te staan. Dat gaat je later helpen wanneer je het terug moet lezen. En ook wanneer iemand anders het moet of gaat lezen. De enige reden waarom je iets op papier wilt zetten is om iets wat auditief is visueel duidelijk te maken. Maak het dan dus ook duidelijk!
 
Wanneer je weet hoe je de maten gaat tellen ga je bepalen wat er in komt te staan. Nu, de makkelijkste truc is: kleine blokjes... Luister naar die eerste toon. Spoor hem op op je bas of gitaar en wanneer je denkt dat je hem hebt, schrijf je deze toon op in je werk-TAB. Het beruchte potlood van Mart Smeets doet hier wonderen bij. Mag ik dat zeggen? Jawels, dat mag ik zeggen. Het verkeerde getal, de verkeerde lijn of achteraf gezien te groot ingevuld of onleesbaar... gummen!! Het wordt er vooral duidelijker op wanneer je niet hoeft na te denken wat er eigenlijk moet staan. Permanente markers zijn hierbij een crime (zeker op een whiteboard of - nog erger- een smartboard, en helaas, daar heb ik ervaring mee...)
 
Vervolgens komt de volgende -eigenlijk simpele- stap. Namelijk: de volgende toon. Is deze hoger of lager dan de vorige? En hoeveel dan? Een klein beetje is een kleine afstand, een groot beetje is een grote afstand. Schrijf deze gevonden toon op en herhaal dit totdat 'de maat vol is'. Telkens benader je de te vinden toon vanaf de laatst gevonden toon (de vorige dus). En als de maat vol is, begin je bij de volgende maat.
 
Volgens de wet van basje zijn er veel baslijnen repeterend. Want anders is het een raar fundament. De kunst is dus om te ontdekken wanneer je iets 'alweer' aan het opschrijven bent. Vaak werkt een herhalingsteken dan duidelijker. Eigenlijk refereert dit allemaal naar maten, riffs en rondjes uit blog 1.
 
Ok, je hebt een gros tonen gevonden en ze allemaal ingevoerd in je Word document met je min-tekentjes en spaties die niet overeenkomen met ingevoerde getallen (ff je font veranderen, dat helpt, er zijn lettertypes die voor elk cijfer of letter dezelfde ruimte hanteren, wordt het allemaal wel duidelijker van, willen we dat? O ja, dat willen we . . . :) )
 
Nu je in die maat (of rondje) je tonen (riff) hebt staan gaat het tijd worden om te kijken ofdat je geen 'vliegende hollander' bent over je hals. Het gaat nu zaak worden een zo goed werkende vingerzetting te vinden voor je riff/rondje. Vaak is het zo dat een 'shift' (je hand positie verplaatsend over de hals) vertragend -of in ieder geval- belemmerend werkt. Probeer dat te voorkomen, en ook, op een electrische basgitaar, de open snaren (tenzij het de open E is). Want over open snaren heb je bijna geen controle... (klank technisch). Dus de nulletjes op de lijn moeten een goede reden hebben...anders moeten ze er niet staan.
 
Ideale vingerzettingen zitten in een spreiding van 4 frets (wijs-,middel-,ring- & pink-vinger), maar dat is geen gouden regel. Soms zijn 'shifts' noodzakelijk. Maar je hebt er wel baat bij wanneer je erover nadenkt en probeert te bekijken hoe je het het meest ergo-en eco-nomisch kan spelen. Dus vanuit je werk-TAB ga je dus misschien posities wisselen (dezelfde toonhoogte maar een ander hokje op een andere snaar). Het potlood van Mart Smeets begint haar vruchten af te werpen. (Haar vruchten? Ja, want hem vruchten klinkt zo raar...)
 
Wanneer je dat loopje of riffje in je vingers denkt te hebben gaan we nog eens kijken hoe dat zit met de ritmiek. Want héééél vaak gaat zo'n groovje haar eigen leven leiden... Truc de la truc (dus eigenlijk een TAB-à-la-truc) Speel het gevonden riffje met je volume knop dicht terwijl je met het orgineel meespeelt. Doe dan alsof je de gitarist of bassist van het origineel bent. Wanneer je dan zelf iets aanslaat en je hoort deze persoon op de opname niets spelen zit je ritmisch fout. Speel je niets maar hoor je wels iets... idem. Binnen no-time heb je het ritmiekje door, of je timings/schrijf fouten te pakken. Wanneer je luid op meespeelt kun je namelijk niet meer beoordelen ofdat jij het speelt of die ander. Je hoort jezelf namelijk zoveel duidelijker (cocktailparty-effect, zie BassBlog #17 Bass-ic Bass-ing) dat je niet meer weet ofdat je het nu goed doet of niet.
 
Op deze manier kun je dus ook bestaande TABS van het internet gebruiken en checken ofdat het eigenlijk wel klopt. (vingerzetting van het loopje, lijkt dat ergens op, of kan het handiger, en, wanneer je je instrument uit hebt staan, krijg je het toon en ritmisch dan voor elkaar?)
 
Ook raar bij de check is natuurlijk wanneer jij je hand omhoog beweegt op dezelfde snaar, maar je hoort de toon op de opname toch echt naar beneden gaan... dan heb je iets verkeerd gehoord of genoteerd.
 
Dus in het kort, hoe te starten met een TAB: Bepaal de maat. Zoek de tonen (t.o.v. de vorige toon) en noteer (zorg dat een maat een maat blijft). Bekijk daarna de ligging op je hals, kan dat handiger (eehhhm , waar ligt die toon D# nog meer...)? Daarna, speel de riff door met het volume uit om te kijken hoe het zit met timing en toonkeuze... Das een mooi begin om mee te starten.
 
Volgende keer gaan we in op songstructuren (o.a. het herkennen en herhalen van 'rondjes') en hoe we dat getverdemmele ritme toch iets beter opgenotuleerd krijgen.
 
Tot de volgende!