<- Terug


BassBlog #11 'De 3 i's; imiteren, improviseren & interpreteren'


Het blijft een wonder. Waarom is de ene speler 'straight to the heart' en de andere niet? Waarom klinkt de ene als een te vaak ingedrukte deurbel en de andere als een frisse wind door een oververhitte woestijn? Wellicht omdat de ene muzikant enkel imiteert en daardoor wat onsamenhangende fragmenten bij elkaar faked, of iemand die misschien wel improviseerd maar dat dan nog steeds doet op basis van de eerde genoemde imitaties die deze persoon dan handig aan elkaar heeft gekoppelt waardoor het nog niet echt een muzikaal statement maakt. Het gaat waarschijnlijk toch pas werken bij juist die ene speciale, die je echt bij je haren grijpt, die interpreteert en er echt een nieuw samenhangend en kloppend verhaaltje van bakt (en waarschijnlijk nog steeds ook dingen imiteert maar niet klakkeloos kopieerd).
 
Het menselijke brein en de analyse motor die daarin zit - die dus de hormonale stofjes aanmaakt op basis van externe input via onze sensoren/zintuigen (dus dat wat wij emoties noemen)-  is een wonderlijke machine. Aan de ene kant zijn wij op zoek naar herkenning, dat maakt dat wij dingen en gebeurtenissen een plaats kunnen geven met onze hokjes mentaliteit (helaas, dat is aangeboren bij het menselijk ras), maar het tegenovergestelde is ook waar; het menselijk brein wordt ook erg graag verrast. Dat kan in de vorm van humor (een onverwachte wending, een nog niet gebaand pad) maar ook in de vorm van een mooie muzikale frase of spannende ritmiek, die alleen maar mooi of spannend is omdat het een (onverwachte) wending heeft die een nieuwe richting heeft en daardoor onze aandacht erbij houdt.
 
Waarschijnlijk is elke creatieve geest schuldig aan imitatie. Deze hoort of ziet wat en doet het na. Sommige kunnen dat klakkeloos, gedachteloos en doelloos (tenzij je de winnaar wilt worden van een playback of look-a-like contest); dit zijn de pure imitators. Prima, niets mis mee, sterker nog, imitatie is vrij essentieel voor ons overlevings mechanisme. Het is verdomd handig om als kleine peuter toch ook eens te gaan proberen om ook op 2 benen te gaan lopen net zoals al die rare grote lui rond je heen. Typisch gevalletje van prima imitatie. Maar dan komt Darwin plots om de hoek kijken. En Vriend Darwin met zijn evolutie theorie die beweert dat juist degene met een afwijking weleens de sterkere kan zijn... Dus diegene die niet alleen het lopen op 2 benen na-aapt, maar dan ook nog tegelijkertijd een kunstje kan doen... Heel hard weglopen met de auto-radio van iemand anders bijvoorbeeld. Dat zijn de geesten die dan heel handig van twee overlevingsmechanismes één maken. En dus heel goed interpreteren wat je met zo'n doodordinaire handeling kan doen.
 
Welnu, in de muziek heb je deze types ook. Je hoeft geen fabuleus technische speler te zijn om een emotie over te brengen. Soms staat technisch kunnen zelfs enorm in weg! Want het gevaar met groot techinisch kunnen kan namelijk gaan betekenen dat je 'niet-creatieve-spier-reflex-kwab' het over gaat nemen van je expressieve zeggingskracht. Dua wanneer je er op 199 bpm nog makkelijk een dalend-pentatonisch-mineur-loopje over 3 octaven uit perst, dan heeft de imitatie van je oefeningen die je thuis doet het duidelijk gewonnen van je interpretatie van hetgeen waar je mee bezig bent op het moment 'nu'. En het moment 'nu' speelt een grote rol in de muziek. Omdat muziek enkel bestaat in tijd, en dus niet zoals een schilderij statisch is, heb je in muziek te maken met wat net geweest is, het nu, en waar je naartoe gaat.... En je kunt techniek heel goed gebruiken om je verhaal,kracht bij te zetten, maarrrrr.. Je moet natuurlijk wel een verhaal hebben.... En niet de opsomming of aaneenkoppeling van ingestudeerde spier-reflexen als doel of verhaallijn zien. Dat gaat het luisterend brein niet trekken als zijnde muziek.
 
Interpretatie, hetgene waar het over gaat en wat je dus wilt gaan vertellen, daar gaat het om. En daarbij is imitatie een tool om technisch kunnen te verwezenlijken. Maar het klakkeloos en doelloos aan elkaar rijgen van verworven imitaties mag dan misschien wel 'n toepasbare definitie van improvisatie zijn, maar niet een essentiëlle. De mate van overtuiging zit meer in expressie dan in technisch kunnen. En techniek is een middel, expressie het doel.
 
Ik weet van een aantal zeer goede bevlogen muziek docenten dat zij het muzikaal technische kunnen hoog in het vaandel hebben staan omdat zij (in dit geval terecht) er vanuit gaan dat een muzikant moet kunnen spelen wat hij voelt en denkt en wilt vertellen. Maar er moet zeker altijd een link aanwezig blijven in het feit dat de expressie het doel is en de techniek een tool daarvan is. En bij sommige docenten verschuift dat evenwicht nog wel eens richting techniek, waarschijnlijk omdat dat beter meetbaar is. En dat vindt ons hokjes brein dan juist weer heel fijn. Meetbaar.
 
De expressieve benadering wordt helaas door sommige docenten en studenten nog wel eens als less important, niet noodzakelijk of zelfs niet van toepassing beschouwd. Dat is jammer. De link tussen deze 2 is namelijk essentiëel voor de emotionele overdracht van muzikant naar publiek.
 
Enfin, of beter gezegd, 'en fine', de drie i's zijn belangrijk mits gebalanveerd in de juiste verhouding ; imitatie, improvisatie en interpretatie... Houdt dat maar in je achterhoofd... Zolang er maar een 4de i bijkomt: irritatie :)
 
Zo, genoeg-i's voor nu. Tot de volgende!



Lees meer:

<- Terug