<- Terug


BassBlog #2 'Toonlengte, Octaven en modderpatronen'


Na puls, maten en rondjes gaan we door op een ander item. Toonlengte. En om de niet-noten-lezers niet af te schrikken bemoei ik me nu niet met 'noot'-lengtes, want woorden met 'noten' erin, dat vinden de 'niet-noten-lezers' eng. En muziek maken is leuk. Niet eng.
 
Muziek maken is eigenlijk net een puzzel. Je bent over het algemeen niet de enige die speelt maar onderdeel van een liedjes machine... jawel.... juist.... een band! En deze liedjes machine moet soepel draaien en niet haperen. Daarom moeten alle puzzelstukjes eigenlijk feilloos in elkaar passen. Nu is natuurlijk allemaal in hetzelfde tempo spelen al een forse uitdaging, en met dezelfde ritmiek spelen ook al een enorme opgave, maar van dat soort dingen heb je meestal wel door dat daar nog wel wat te halen valt en dat dat dus ook kan haperen. Maar er zijn nog hele kuddes die nog niet hebben nagedacht over het volgende... het einde van die 'juiste toonhoogte op het juiste moment'... En daar is wel iets over te vertellen.
 
Wanneer je het juiste vakje of toetsje hebt weten te vinden op je instrument, en je deze redelijk op tijd weet te spelen, heb je al 2 details goed in de muziek, maar muziek is meer dan alleen maar deze 'juiste-toonhoogte-op-het-juiste-moment'. Een belangrijk ander detail is 'het op het juiste moment stoppen' van een toon, de 'achterkant' van een toon dus. Laten we eens een simpel voorbeeldje pakken. Octaaf patronen. Dat is zo'n disco patroontje waarin je op de tel (puls) de grondtoon speelt en op de after-beat, ofwel precies tussen twee tellen in, het octaaf van deze noot (op de bas, 2 snaren omlaag, en 2 vakjes naar rechts). Wanneer je dat strak doet krijg je zo een leuk hupsend figuurtje dat menige kudde mensen een behoorlijk blij en jolig mee-stampend avondje heeft bezorgd. Echter, de ene bassist krijgt de hele vloer vol, en de andere speelt met exact het zelfde loopje de hele vloer leeg... wat is nu het verschil daarin ? Wanneer het echt moet knallen, speel je zowel grondtoon als octaaf erg kort. En behoorlijk fel. Dan krijg je veel attack in in de ritmiek wat heel duidelijk is. Agressief bijna. Meneer Chilli Pepper Flea, die schiet zijn tonen als een pijl en boog af, bijna, de octaven ketsen rond je oren. Leuk, fel penetrant. Gaaf. Veel energie in een heel kort momentje.
 
Speel je nu beide tonen (grondtoon en octaaf) iets langer, dan gaat het wat meer vullen. Dan speel je wat breder, het wordt voller, het gaat "dragen" het geheel gaat wat 'zompigger worden' maar daardoor zeker niet minder dansbaar, maar het klinkt al wel minder fel, ook al speel je even fel en energiek als meneer Red Pepper Flea. Want de attack, de 'klak', van je toon verdrinkt een beetje in de lengte van de klank die erop volgt... 'Ploinck'... dus enkel en alleen al de toonlengte geeft je 'juiste-toonhoogte-op-het-juiste-moment' al een heel ander karakter en dus ook een ander feel. Het draagt wat breder, maar het klinkt al wel ruimer en heeft daardoor al minder (ritmische) definitie.
 
 

Maar dan heb je ook nog de overdrijvers... de 'modder' octaven... dat zijn de octaafpatronen die bedoelt zijn als pompend en omhoog stuwend maar die jammerlijk klinkend als een kudde koude lava die de berg afsmeert en die alles op haar weg volduwt met zure gelei-achtige derrie... de 'ik-druk-gewoon-allebei-de-tonen-heel-de-tijd-in-en-rammel-maar-een-beetje-langs-die-snaren-totdat-het-nummer-klaar-is' spelers... Een grote modderstroom aan laag ondefineerbaar gerommel in het laag. Een dichtgeslibt tapijt van grondtoon en octaaf die, omdat ze doorklinken in elkaar, geen kop of staart meer hebben in klank, of toonlengte. Niks inbakennen, niks structureren, en ook niks klinken. Het is dan gewoon een wollig laag wat de tent zonder ritme vult. Omdat de nog klinkende toon de attack van de opnieuw aangeslagen toon simpelweg volledig verdoezeld. Dus niks geen pittige ritmieken, geen up-pushende patroontje meer... ook al speel je nog wel de 'juiste-toonhoogte-op-het-juiste-moment'... Finger mutes dus.. en niet alleen die open snaren spelen: LELIJK, TOONARM !
 
Probeer het maar eens, het verschil in effect wanneer je octaafpatroontjes als projectielen afschiet in the universe, of een beetje breder speelt, of laat verzuipen in elkaar als een over-de-datum-zijnde pak melk. Probeer het maar eens en merk het verschil... toonlengte (met fingermutes, dat is wanneer je je vingertop nog wel op de snaar houd maar niet indrukt...).
 
Dit werkt ook als een kanon in ballads by-da-wee.... je toon door laten klinken totdat precies de snaredrum klinkt. Je speelt dan de snare 'vrij' waardoor de attack van de snare nog heftiger klinkt. Dat luistert aardig nauwkeurig, maar het effect is het dubbel en dwars waard. Probeer maar eens bewust naar je toonlengtens te luisteren en verander ze maar eens om te kijken wat er gebeurt...
 
Tot de volgende!



Lees meer:

<- Terug