<- Terug


BassBlog #8 "Jullie mogen wel wat meer met Dynamiet spelen' zei hij , geloof ik..."


Dynamiek is natuurlijk een rot-woord. Het wordt te pas en te onpas gebruikt - en dus ook misbuikt. Wanneer je commentaar op een bandje geeft en je weet niet wat je moet zeggen, dan kun je altijd nog zeggen dat het iets dynamischer mag, of dat er met iets meer dynamiek gespeeld mag worden, of dat er meer op de dynamiek moet worden gelet. En dan serieus en veel betekenend kijken zodat alle bandleden bedenkelijk naar elkaar of naar de commentator kijken en ondertussen denken:"geen flauw idee wat 'ie bedoelt..."
 
Want wat is dat dan - dynamiek? Dynamiek betekent eigenlijk 'verhouding'. Dus het commentaar van de commen-tatort is vaag, want er wordt dan namelijk niet vertelt welk gedeelte van de muziek dynamischer kan of moet...
 
De meest eenvoudige betekenis van het woord dynamiek is het verschil tussen hard en zacht. Maar helaas, dat is het niet altijd. Het kan namelijk ook te maken hebben met nootdichtheid (veel noten t.o.v. van weinig), maar ook bijvoorbeeld nootlengtens (lang t.o.v.kort).
 
Laten we eens even kijken wat we allemaal 'in verhouding' kunnen zetten in muziek en dus daaraan de term "dynamiek" kunnen koppelen:
Volume, Hoeveelheid tonen, Lengte van tonen, Snelheid van tonen (per seconde/minuut), Aantal instrumenten dat (tegelijkertijd) klinkt /speelt, Hoeveelheid aanslagen per instrument, De breedte van je geluidsspectrum - waar ligt je hoogste en laagste toon (in octaven gedacht), Hoe vol/aanwezig klinken die instrumenten dan, Structuur technisch de couplet-refrein verhouding (waarbij je dus ook alle bovengenoemde eigenschappen kan gebruiken als zijnde volume, nootdichtheid, maar ook intenisteit etc.), ...om maar eens wat op te noemen.
 
Dat is dus nogal wat. Dus de eerstvolgende keer dat iemand over dynamiek (met een 'k' op het eind en dus niet met een 't') begint, vraag dan op welk gebied van de dynamiek er nog wat meer aandacht besteed kan worden, want alleen maar hard en zacht is het meestal niet. Meestal eerder iets van 'druk t.o.v. rustig' en waar je dat dan op toepast... Je kunt in ieder geval met de hierboven genoemde dynamiektools aan de slag.
 
En ja inderdaad; 'Less is More'. Dat heeft te maken met dat je altijd nog moet kunnen opbouwen binnen een song. Als je al op 10 begint, hoe kun je dan ooit nog "harder", "voller" of "intenser" gaan? Dat kan dan alleen maar als je de geluidsknop nog meer open blijft draaien. Maar daarmee speel je misschien wel "luider" (in geluidsdruk) maar niet muzikaal "voller" of "vetter" of "spannender". Om ook nog maar te zwijgen over het fenomeen "maskering" dat optreed bij hoge volumes, akoestische wetten maken dan dat er een soort ondefinieerbare geluidsbrei ontstaat, omdat tonen elkaar op harde geluidsnio's in de weg gaan zitten en er dus een rommeltje van gaan maken. Kun je nog zo strak spelen, sta je te hard, klinkt hetnog als total-chaos. Naast dat dat erg jammer voor je oren is komt er dus echt niet meer definitie in je geluid op een hoog volume. (misschien voor jezelf, omdat je anderen overstemt, moet je alleen niet 10 meter verderop gaan luisteren)...
 
Ok, je moet dus ruimte scheppen op deze weer te kunnen vullen, maar waarom eigenlijk? Waarom kunnen we niet gewoon lekker alles vol en bombastisch spelen en knoeperhard spelen? Dat heeft te maken met het tension en release verhaal. Muziek moet een bepaalde verwachting oproepen om de luisteraar geboeid te houden. Of om de dansers (muziek is tenslotte een ultieme tool voor (parings)dansen)) die extra 'shwung' richting de climax te geven. Daarvoor moeten we met spanning spelen, en dat is niet alleen dat ene Alfred Hitchock akkoord wat hij gebruikte bij de beroemde douchescene, of die drie noten in de 'Jaws' tune net voordat de haai zijn tanden in een spartellend onderbeen zet... Alhoewel, deze tension-jerkers werken als een speer omdat ze JUIST met dynamiek werken. Ze creëren namelijk een bepaalde spanning...
 
Op de bas kun je dat ook goed en zeer verdienstelijk met spanning/dynamiek spelen. Het bevordert de 'groove' juist. Voorbeeldje: Probeer maar eens in een achtsten rock patroontje elke toon even hard te spelen(1) en probeer daarna maar eens datzelfde patroontje nogmaals te spelen maar nu met alle 'offbeats' (de 'nutjes' van 1ne2e3e4e) wat zachter te spelen dan de onbeats(2). (Of de on-beats dus nog harder dan de off beatste spelen (als dat überhaupt nog kan). Daardoor, door deze aangebrachte dynamiek, klinkt het eerste als een computerbaslijn en de tweede als een nietsontziende stuwende groove... Kijk maar welke je het fijnste vind, maar ik weet bijna zeker dat bij manier twee je al op de 3e tel de hele zaal aan het mee-bangen hebt. Dat is onweerstaanbaar. En het is dezelfde toon, met dezelfde ritmiek. Echter met een andere dynamiek. En juist in die dynamiek zit de "muziek"....
 
Tot de volgende! (fluister ik veelbetekenend)



Lees meer:

<- Terug