<- Terug


BassBlog #12 'Doceren of Doseren'


Dit word een rare blog. Als zijnde docent ga ik namelijk nu in op de vraag waarom educatie vaak niet werkt, of eigenlijk, hoe educatie dus eigenlijk wel werkt. Hoe mensen leren en- omdat er verschillende mensen zijn- er dus ook zoveel verschillende leertypes zijn..
 
Laten we eerst eens kijken naar iemand die we allemaal redelijk goed kennen. Dat ben je zelf :) en denk nu eens na, hoe dat jij over het agemeen dingen geleerd hebt... juist, dat heb je of uit eigen beweging (intresse) gedaan of je bent door iemand ergens op gewezen, en hebt daarna datgene "gedaan" en door deze handeling te doen, heb je deze ervaren, onthouden én je gebruikt deze 'tool' nog steeds.
 
Daarmee hebben we zojuist de kern van het leren 'ontdekt'. Leren door doen. 'Experience teaches wisdom', 'Trial and error' (waar ik eigenlijk liever 'feedback and adjustment' voor gebruik).
 
We hebben het hier gewoon over ons overlevingsmechanisme in ons brein dat continue zichzelf op de best mogelijke manier aanpast aan een (altijd veranderende) omgeving. Praktische kennis, een 'verworven ervaring' leert ons meer dan 30 gelezen theorie boeken aangezien we deze theorie nog niet in de praktijk hebben gebracht - en dus nog niet  hebben ervaren. Anderen hebben dat waarschijnlijk wel, die hebben iets ervaren en daarna opgeschreven in de hoop dat jij het dan niet zelf hoeft te ervaren maar gewoon 'weet'.... Nada, dat werkt dus (vaak) niet zo. "Die theepot is heet!!!" , -"dank je voor de info, maar ik moet mezelf er eerst ff een keertje aan branden voordat ik het geloof en er voortaan mee oppas..."
 
Wat in ieder geval een feit is, is dat ieders leermoment niet per definitie op hetzelfde moment plaatsvindt als het jouwe. Je hebt grofweg gezegd 2 categorieën: 'De Denkers' en  'De Doeners'. En één van deze 2 categorieën komt het eerst in jouw eigen leerproces. De één wilt graag eerst even 'denken' voordat deze iets gaat doen; de ander gaat éérst doen om vervolgens te gaan denken 'wat heb ik nu eigenlijk gedaan'. Op beide leerprocessen is helemaal niets aan te merken. Echter, er is wel iets op aan te merken wanneer je wordt gedwongen - van buitenaf-  om op een andere manier iets aan te leren dan dat je zelf gewend bent om iets aan te leren. En daar gaat dan dus ook de 'kink in de kabel' (dit is een aangepast spreekwoord, jawels)! Want, je eigen leermotor stribbelt tegen, je brein is simpelweg niet gebouwd om op deze manier iets aan te leren/te overleven.
 
Zo weet ik zeker dat je zo een aantal voorbeelden kan opnoemen van de 'slechte' docenten uit je jeugd, je hoeft alleen maar naar je middelbare school te kijken. Daar had je geweldige leraren, en de 'minder geweldige' leraren. Maar gold jouw mening daarover ook voor elke individuele student? Was elke leraar voor IEDEREEN te gek, of lagen de meningen toch verder uiteen en meer verdeeld? (Je hebt natuurlijk ook uitzonderingen, de uitgebluste leraren, die nog niet eens (meer) in staat zijn hun eigen hond te motiveren om te kwispelen als ze 'm een weekend niet hadden gezien en ze eindelijk met een bak eten aankwamen)...
 
Precies, vaak zijn de meningen verdeeld over wat een goede docent is, omdat de leermethode die de docent (waarschijnlijk onbewust) hanteert hoogstwaarschijnlijk een kopie is van zijn het eigen leertype van de docent en dus bij voorbaat al gebaseerd is op 'Denken' OF 'Doen' ... (er zijn nauurlijk een aantal nuances, maar voor deze blog wil ik de 2 extremen gebruiken om het uit te diepen, de rest mag je zelf invullen). Wanneer je je "leermethode" enkel
 
toespitst op 'Denken' OF 'Doen', bereik je dus grofweg maar de helft van je studenten, want je spreekt simpelweg maar één type taal. De rest van de studenten, al willen ze nog zo graag, hebben grote moeite je bij te benen, omdat ze de aanleermethode niet begrijpen.
 
Nu is het dus de kunst om als docent juist te beoordelen wat voor leertype je tegenover je hebt, om aan de hand daarvan een lesplan uit te stippelen. De student in kwestie kan (muziektechnisch gezien) een zuiver 'Auditief' type zijn (eerst naspelen en uiteindelijk veel later wanneer hij echt stuk loopt op eigen kunnen pas eens gaat ontdekken waarom het eigenlijk die specifieke tonen zijn) of een zuivere 'Theoreticus'. Deze laatste raakt zijn of haar instrument absoluut niet aan voor dat het volledig duidelijk is WAT er gespeeld moet gaan worden. En voor sommige geldt zelfs ook nog een WAAROM... Die lezen liever eerst het hele theorieboek door voordat er überhaupt een klinkende toon aan te pas is gekomen.
 
De docent in kwestie moet zich dus eigenlijk bewust zijn van het leerproces van de student tegenover hem (of haar) en dan een geschikte keuze maken. En die keuze moet gebasseerd zijn op (het ontdekken van) de MOTIVATIE van de student. Want: Motivatie is de beste leermotor. Ontdek de intresieke motivatie van de student en coach hem of haar in het pad dat deze student moet gaan lopen om dingen ZELF te ontdekken. Je bent als docent slechts een gids die aanwijzingen kan geven in welke richting iets gezocht mag worden. En niet meer dan dat. Begrijpen en toepassen, het aanvoelen, gaat niet uit een boekje met theorie alleen. Het is juist de hele cyclus van het denken, begrijpen, aanvoelen en doen die uiteindelijk zorgt voor inzicht en toepassing. Kijk maar eens naar voetballers. Geen enkele voetballer heeft enkel leren voetballen uit een boekje, maar de strategieën die een voetballer ontwikkeld (heeft) komen juist voort uit het analyseren van gebeurtenissen (achteraf) en daarop het uitproberen van nieuwe strategiën. Dat kan met "nou, in ieder geval wat anders dan de wat ik de vorige keer deed, want dat werkte dus niet" (de doener) tot aan volledig uitgedachte nieuwe 1-2 techniekjes (de denker). Hoe je het ook bekijkt het leren is gebaseerd op 'Feedback & Adjustment', net zolang totdat het werkt.
 
Bij muziek is het net zo. Kijk maar eens in je omgeving hoe mensen aanleren. Ik weet zeker dat en groot aantal van (goede) muzikanten in je omgeving autodidact en daarmee vaak volkomen auditief zijn. Deze auditieve spelers zijn in staat op zichzelf 'Feedback & Adjustment' toe te passen. Hun creatieve brein gebruiken ze om op allerlei mogelijke manieren dingen na te spelen of dingen die ze willen spelen uit te zoeken, net zolang totdat het werkt. 'Imitatie' in combinatie met 'Feedback & Adjustment' en de combinatie met andere nieuwe muziekstijlen die je kan jatten en toepassen. En de kick die ze daaruit halen als dat lukt (in hun eigen beleving in ieder geval), dàt is hun leermotor.
 
En dan gaat het pas later de vraag worden ofdat deze groep auditieven muzikaal kunnen overleven zonder te weten ofdat iets een soort toonladdertje is of een mineurMajeur7b9#11-akkoord. De noodzakelijke "overlevings"-kennis in het muziekwereldje waarin ze willen fungeren zullen ze zichzelf ongetwijfeld eigen (moeten) gaan maken. The survival of the fittest.
 
En denk dan -tussendoor- ook eens na over dit: educatie versus 'Pioneers in de begindagen van de hedendaagse pop en rockmuziek die GEEN voorbeelden hadden van hetgeen dat zij aan het ontwikkelden waren?' Of een andere leuke gedachtenspinsel; 'Hoe hebben " The Animals" toch al die open gitaar akkoorden geleerd voor hun liedje "House of the Rising sun"? Dat is namelijk decennia lang HET liedje geweest waarmee iedereen de open akkoorden van gitaar leert... ' (ok, die is wat flauw).. In ieder geval: De mensen die in de eerste rock'n'roll/pop/blues/whatever stijlen aan het roeren waren hadden geen kloppende popmuziektheorie/kennis. Nee, zij gingen uit van het principe 'het klinkt gewoon lekker', en de ene kan zichzelf daarin beter coachen dan de ander. Leiders en volgers...
 
Kortom, weer even terug naar de strekking van deze blog: eigenlijk zou 'Doceren' zou met een "s" geschreven moeten worden: 'Doseren'. Want, een goede docent moet de te behappen kennis/ervaring kunnen doseren aan de hand van de student voor hem/haar. Zodat er voldoende en genoeg 'Feedback & Adjustment' plaats kan vinden om het aanleerproces te versnellen. Een te bewandelen weg aanwijzen en de student vertellen waarop deze zou kunnen letten om iets te kunnen ervaren waarna de student pas zelf in staat kan zijn het 'juist' toe te passen omdat deze het ervaren heeft :)... Een goede 'Dosent' dus! Want: vertellen heeft geen zin, ervaren wels!
 
Tot de volgende!
 



Lees meer:

<- Terug