<- Terug


BassBlog #4 "Carnaval in Brazilië, Surdo's & de kracht van de kwint"


In maart 2006 vertrok ik voor een maand naar Brazilie. Ik ging daar voor een ontwikkelings organisatie een muziekproject leiden in de achtergestelde wijken (Favela's) van de stad 'Fortaleza' aan de kust. De eerste 2 Kilometer landinwaarts werd volledig door de 'Happy Few' -de rijken- bewoond in torenhoge penthouses en luxe (beveiligde) appartementen, Echter, na deze toeristische strook met westerse barretjes, samba-house discotheken en een prachtig strand dat werd verziekt door hele oude mannetjes met dikke sigaren en buiken en verdacht knappe jonge, erg jonge, te jonge meisjes aan hun hand, juist daar begonnen de straten te verpauperen, en de bevolkingsdichtheid per vierkante meter huis, het aantal jonge kinderen en pasgeboren baby's in de armen van, juist, alweer hoogzwangere moeders, enorm toe te nemen. En juist in die wijken, de Favela's van Fortaleza, daar begon mijn Brazilie muziek avontuur.
 
Ik ging er volle moed in, het was een mooi project: Met 4 locale muzikanten uit de Favela + 4 muzikanten uit het westerse Nedeland proberen een band te maken die ervoor zorgde dat de locale muzikanten meer 'airplay' kregen zodat ze ook in de rijkere gedeeltes tegen betere prijzen konden spelen. Waar ze op dat moment speelde was 4 uur nonstop optreden erg normaal, en de betaling, als die al kwam, was fenomenaal laag. Onze missie: Selecteer en vorm een speergroep die de kansen creeert, en meanwhile, bouw ook nog even een studio in deze wijk (simpel , je koopt een huis daar, en een recorder, microfoons, kabels, isolatie etc) en je hebt een demo studio) waarin locale muzikanten een goede kwaliteit demo kunnen opnemen om zo optredens te krijgen in de rijkere gedeeltes van de stad.
 
We gingen voorbeeldig, na 2 weken stonden we op de voorpagina van de "Diario" krant en nog een week later stonden we prime-time live op de televisie in een popmuziek show ala 'Top of the Pops' met onze nieuwe geschreven songs. En aan het einde van de 4de week, hadden we inderdaad een huis gekocht en wat studio apparatuur en begon de studio al vormen aan te nemen. Daar kan ik nog wel twee boeken over volschrijven maar ik wil eigenlijk naar terug naar de titel van het stuk : Grondtonen en Kwinten. Het is natuurlijk wel een BassBlog.
 
Ik had mezelf al enigzins verdiept (dacht ik toen) voordat ik het vliegtuig inging in de Brazliaanse ritmes en technieken, Nou, dat ritmisch dat leek me wel wat tricky, maar die baslijnen... ja hallo, grondtonen en kwinten, dat zit al zo in onze Vader Abraham en carnavals cultuur ingebakken. Hoempa, Hoempa dat kon ik wel.. Daar zag ik niet zo een probleem in en dat leek me eigenlijk ook geen uitdaging of saai... Totdat ik daar erachter kwam hoe dat een samba patroontje als je het goed speelt alle heupen door de zaal geduwt krijgt, ofdat iedereen, en jawel, echt iedereen blijft zitten en niet beweegt. Terwijl het toch echt de zelfde en juiste grondtonen en kwinten waren...
 
Ik was dus blijkbaar wel in staat tot "de-juiste-toon-op-het-juiste-moment" maar ergens ging iets niet helemaal goed. Nu sprak ik van nature niet zo heel erg goed braziliaans (portugees dialect - da's net Russich) en de Brazilianen uit de Favela's krijgen geen Engels op straat, dus de communicatie verliep soms van stroef tot moeizaam... Het begon eigenlijk al met een shakertje, we waren na de selectie met 4 brazilianen in een soort achtertuin (hier zou je dat op safari in een jungle noemen) alwaar we wat aan jammen waren, en ik kreeg een shakertje in mijn handen, en mocht gezellig proberen de Braziliers bij te houden in hun rappe tempi en onnavolgbare ritmes. Het groovde als een trein, maar de accenten vlogen om mn oren, met van die gezamelijke stops (behalve ik dan) waarin je dus mijn shakertje door hoorde rammelen alsof er een soort pasgeboren baby op z'n rug ligt met een rammelaar... Men ging mij dus uitleggen hoe ik met deze shaker om moest gaan(en om eerlijk te zijn, daar had ik er al een paar van thuis, en in de westerse muziek shake ik als een speer, dus zo'n ding was mij niet vreemd). In mijn optiek shaketje ik exact het patroontje na wat mij werd voorgeshaked, echter braken er enorme lachsalvo's uit en ik begreep dat ik mijn huidskleur niet mee had of zoiets... hahaha, ik overdrijff nu el een beetje mn onkunde, want een week later werd ik dan gelukkig weer wel 'toco tudo' genoemd, wat zoveel betekent als 'hij speelt alles' dus ik kwam er uiteindelijk nog wel goed uit, maar die eerste ervaring zal ik nooit vergeten.
 
Terug naar de bas. Wat ik uitenidelijk geleerd heb is echt 'the Power of the Fifth' en hoe overtuigend en niet saai zo'n hoempa lijntje te spelen. En dat vergt in het begin nogal concentratie. Je moet eigenlijk je bas vergelijken met het patroon wat de surdo's spelen. Dat zijn die enorme metalen ketels, een soort bassdrum, die hangen aan de voorkant, en waarop de speler met een grote klopper speelt en de toon dempt met de andere hand. En daarmee dus ook de klank verandert. De surdo (wat eignelijk 'doof' betekent) speelt echt de hartslag van de samba. Kort-lang-kort-lang-lang-kort-t-lang-kort-lang-kort etc. En dat met veel energie en overtuiging. Tref zekerheid dus, maar ook, het spelen van dikke tonen, dus een dikke sound. En hier komen de toonlengtes weer. De toonlengtens maken het verschil. Op het moment dat ik doorhad dat ik eigenlijk een surdolijn moest spelen op mijn bas, dus met zeer uitgesprken toonlengtes, gingen in een keer de heupen met bijbehorende benen en slippers van de vloer, allemaal, en echt, iedereen. En toen kwam ik erachter. Hoempa is niet saai, grondtoon-kwint patronen die moeten grooven, dat is concentratie dames en heren, als dat rommelt of maar een beetje halfbakken gespeelt word, haal je de hel zaak omlaag en blijft iedereen ziten (tenzij ze dronken zijn , maar dan dansen ze zelfs nog op de sound van een Harley davidson met een out-of-tune cylinder die onregelmatig draait...
 
De grondtoon is de bevestiging van tel en akkoord. De kwint, (de vijf) heeft een enorme spanning in zich zitten, want die wilt graag weer naar de grondtoon toe. Dus zo een samba patroon is eigenlijk niets anders dan release-tension-release-tension-release etc. En de tension is groter wanneer de toon langer duurt en veel zwaarte energie in zich heeft Daarom is een lage kwint tov een grondtoon die dus hoger licht erg doeltreffend, die muziek gaat namelijk in energie omhoog. Let maar op de dansers, die dansen omhoog, dit in tegenstelling tot sommige afrikaanse dansen, die gaan juist omlaag, de grond in... enfin, dat is weer genoeg voer voor een ander blog... Conclusie: Grondtoon Kwint patronen, als je dat saai vind, doe je het niet goed :)
 
Tot de volgende!



Lees meer:

<- Terug