<- Terug


BassBlog #28 ‘Een kwint kan de bas doen’


Als bassist is primaire akkoordenkennis toch eigenlijk enigszins noodzakelijk(dat is een eufemistische omschrijving van het begrip “een MUST”). Je hele basfunctie is -naast de ritmische peiler- namelijk gefundeerd op de fundamentele eigenschap van de basgitaar, het heien in de grond van het fundament en jawels dat is “the fundamental”van het akkoord , oftewels: de grondtoon :) . De basis van de bas(s)is(t) ligt dus in het inkleuren van het laag. En zo heel veel kleuren heb je eigenlijk niet als bassist. Wanneer je een beetje een “spannende” toon wilt pakken, word je eerst boos aangekeken, vervolgens naar huis gestuurd wanneer je dat nog eens doet, en als je dit systematisch volhoudt word je ook systematisch niet meer teruggebeld daarna...
 
Waarom zijn er zo weinig tonen mogelijk en waarom hebben gitaristen, saxofonisten enzo daar veel minder last van? Want die mogen wel te pas en te onpas tonen ‘benden’ en een hele zwik “spannende” tonen pakken. Hoe dat technisch zit, kun je lezen in de allerlaatste alinea*, maar die mag je ook gerust niet lezen, technisch geouwehoer.... We lezen door...
 
In het laag klinkt, wanneer je het verkeerde vakje op de bas hebt, de hele muziek wobbelig. Mensen worden onpasselijk en/of zeeziek. De kunst is dus om de juiste vakjes te weten op de bas. En de juiste vakjes, de tonen die dus niet wobbelig klinken, zijn de tonen uit het basis akkoord. En een akkoord bestaat, in eerste instantie, uit 3 verschillende tonen (de 1e, 3e en 5e van een toonladder). De grondtoon(1) is de naam van het akkoord, ofwel de stam toon, bijvoorbeeld A, E, F, C of C#. Dit is essentiële informatie voor ons bassisten. Die toon moeten we in ieder geval hebben. En het liefst ook nog aan het begin van de maat, want anders dreigt het fundamentalistisch verhaal niet te gaan kloppen. Maar, die toon staat er al, inkoppertje dus...
 

Naast de grondtoon (1) is er nog een andere toon in het akkoord erg belangrijk voor ons bassisten leger, en dat is de Kwint(5). En ...`Een Kwint kan de Bas doen` :) . Dit is je eerste andere keuze die goed lijmt in de muziek. Deze toon “kwint” (één snaar naar beneden en 2 vakjes naar rechts) kan nagenoeg altijd in de pop/rock muziek. En deze toon brengt ook nog eens een aangename spanning met zich mee. Deze toon zit namelijk zo’n beetje in het midden tussen grondtoon en haar octaaf. En deze toon zet een beweging in. Speel je eerst de Grondtoon(1) en daarna de Kwint(5) dan heb je een andere goed klinkende niet al te wringende toon te pakken. En deze kwint heeft een bepaalde spanning in zich. Deze toon wil namelijk terug naar de grondtoon of door naar het octaaf(8ste toon). Voila, wanneer je deze twee tonen weet te vinden (grondtoon en de kwint) ben je al bijna beroeps bassist, want ontiegelijk veel muziek is ge-bas-seerd op deze twee toonfuncties. Hele volksstammen dansen op slechts deze twee basfuncties. De grondtoon (rustpunt) en de kwint (de contra-balans)...
 
Je kunt die basspanning vergelijken met lopen. Je hebt een sterk been, je voetbal been, waar je dus de meeste kracht en motorische precisie in hebt (schrijf je rechtshandig, dan is vaak je rechterbeen je sterke been). En je hebt een zwakker been, dat is dus het been waarop je blijft staan als je andere been in de lucht tegen een bal aan zwiert :) .
 
Nu, je sterke been is de grondtoon, en je zwakkere been de kwint. Wanneer je loopt begin je met je sterke been, (in de muziek begin je dus met de grondtoon) en vervolgens breng je je lijf uit balans door met je zwakkere been een stap te doen, dat is de kwint. En dit been wil hééééééél graag weer richting het evenwichtspunt, het sterke been, de grondtoon. Deze beweging maak je dus eigenlijk met bassen ook,
grondtoon(1)-kwint(5)-grondtoon(1)-kwint(5). Simple as that.
 
Voor de variatie kun je dan in plaats van de tweede keer de grondtoon (1) ook haar octaaf pakken (8). Dat is vanuit de grondtoon gezien 2 snaren naar beneden en 2 vakjes naar rechts. Wanneer je deze 1 en 5 op de tel omwisselt krijg je hoempa baslijnen. Maar met een beetje duw en trekwerk in je ritmiek sta je in een keer latin/salsa te bassen en alle derrières van de schone dames in beweging te brengen :). Mooi vak dat bassen :).
 
Hele spannende partijen kun je hier eigenlijk dus al mee maken. De 1, 5 en 8 (grondtoon, kwint, octaaf) zijn uitermate geschikt voor alle soorten stijlen muziek. Van latin en rock, tot soul, motown , funk en pop. Luister bijvoorbeeld maar eens naar wat partijen van bassmaster James Jamerson van het Motown label. Of naar “Too young to die” van Jamiroquai, vol met 1 – 5 – 8 of 8 – 5 – 1 patroontjes. Zelfs Hotel California van the Eagels bestaat voor 98% uit 1 – 5 – 8 gerelateerde patroontjes. De coupletten: | 1 – 1 – 5 – 8, 5 – 8 – 8 – 5 | 1 – 1 – 5 – 8, 5 – 8 – 5 – 1| en refreinen: | 8 – 5 – 1, 5 – 8 – 5 – 8|.
Of Genesis’s Land Of Confusion intro vamp : (1 – 5 – 1 – 8 – 1 – 5 – 1 )
Zo zie je maar weer: Een kwint kan de bas doen :)
 
Tot de volgende!
 
*= dit is de technisch geleuter alinea over frequenties enzo en hoef je dus niet te lezen:
Frequenties op je bas (dus in het laag) liggen erg dicht bij elkaar, wat je enorm veel meer interferentie geeft (valse tonen) dan in het hoog. Zie het zo: het verschil in frequentie tussen je open A-snaar (2de snaar) en het octaaf daarop is slechts 55 Hz. Je open A-snaar heeft als basis toon 55 trillingen per seconde, en het octaaf daarop (octaaf is een verdubbeling) 2 x 55 = 110 Hz. Daar tussenin zitten dus nog eens 11 andere tonen... je begrijpt , die liggen allemaal erg dicht bij elkaar in frequentie. Maar laten we nu eens gaan kijken naar instrumenten die een eindje hoger spelen, Bijvoorbeeld een elektrische gitaar. Wanneer deze op de dunste E-snaar een A-toon pakt (5de Fret) heeft deze toon A een frequentie van 440 Hz. Tussen die A en het octaaf erop (880 Hz) is het verschil 440 Hz. Je hebt dus 440 Hz. Te verdelen over 11 andere tonen er tussen in. Je hebt dus veel meer ruimte in het hoog te verdelen over je tonen materiaal dan in het laag. En het wringt wel maar minder erg dan in het laag, want daar is het meteen een wobbeligge aardbeving. Een soort onstabiele ellende.

Tot de volgende!



Lees meer:

<- Terug