<- Terug
BassBlog #21 'Song Structuren'
We gaan in deze blog in op de verschillende -herkenbare blokken- van liedjes. De songstructuur. En wat we daaraan hebben als muzikant.
Ofdat je jezelf er nu bewust van bent of niet, liedjes voldoen vaak aan bepaalde voorwaarden die bijdragen aan het 'hit' gevoelig maken van een liedje. De 'feelgood' eigenschappen van liedjes zitten hem vaak in een catchy refrein (de "hook"), dat vaak genoeg voorbij komt om zich warm te nestelen in je inner-ear, om er vervolgens dagenlang niet meer uit te komen. Simpele melodietjes, een handig tekstje erover heen of een lalala-tje en voila, je bent al half op weg naar een leuk liedje. De coupletten vertellen een verhaal, creëren een gedachte of een spanningsboog die vervolgens wordt gevierd in het refrein.
Om verveling te voorkomen van een te vaak herhaald refreintje kun je nog een leuk bruggetje inbouwen en zolang je zorgt dat je liedje zo rond de 3:20 is, ben je nog draaibaar op de radio ook. Wel onder de voorwaarde dat je een niet te lang intro hebt en dat je refrein toch eigenlijk wel begint of al begonnen is op 1 minuut. Dit heeft allemaal te maken met de gemiddelde aandachtsboog van de gemiddelde luisteraar. En de gemiddelde luisteraar is zoals we allemaal weten, onze gemiddelde buurman, in de gemiddelde straat met zo'n anderhalf huisdier, en 2,3 kinderen (waarvan 45% mannelijk is).
Omdat wij bij het analyseren van muziek en uitzoeken van akkoordenschema's en dergelijke duidelijkheid willen scheppen in hoe het een en ander zich verdeeld heeft even wat handige feitjes op een rij. We gaan het nu niet hebben over het schrijven van een liedje, maar de componenten van bestaande liedjes zo te bekijken en te benaderen dat wanneer we een akkoordenschema maken, iedereen er mee uit de voeten kan.
Het gemiddelde liedje bestaat uit:
Intro
Couplet 1
Refrein (radio? Na 1 minuut, ivm spanningsboog)
Couplet 2
Refrein
Brug (en/of Solo)
Refrein
Refrein
Outro (of fade out refrein)
Zoals je ziet, zitten er een aantal herhalende factoren in - voornamelijk de refreinen - en dat maakt het leven van de muziek uitzoekende muzikant een stuk makkelijker, je kunt deze dan herhalen). Je kunt namelijk als instrumentalist - die te maken heeft met dezelfde akkoordenschema's - in een liedje een aantal herkenningspunten opschrijven en eigenlijk inkaderen. Dat zijn intro/couplet/refrein/brug/outro.
Maar waarom deze structuur zo goed werkt? Het menselijk brein houdt van het ontdekken van structuren. Herkenbaarheid geeft een goed gevoel, omdat het relaxed of soms zelfs euforisch werkt. Herhalingen van refreinen geven houvast binnen een liedje. En zeker wanneer dat catchy is, dus herkenbaar, kan het brein zich ermee identificeren. Door deze identificatie verdwijnt het 'alleen-op-de-wereld' gevoel tijdelijk. Muziek dus als gezelschap. En het refrein als je beste vriend :) de herkenbare, het veilige, wederkerende. De vriend, terug van weggeweest. De verlatenheid, het verhaal, de aankondiging of de verklaring waarom het refrein even niet thuis was zit in de coupletten. Deze kondigen echter wel aan het einde van het couplet de komst van het refrein weer aan, of, wanneer het couplet niet lekker lijmt met het refrein, dan komt er een pre-refrein (een bruggetje) wat oplost naar het refrein. Tension and release...Tension in de intro en coupletten, release in de refreinen. En de brug, of ook wel 'the middle eight' om verveling tegen te gaan of een aangename zijweg te bewandelen om vervolgens euforisch af te sluiten met een dubbel refrein. Toen solo' s nog gebruikelijk waren in de muziek, er nog gitaar en saxofoon helden bestonden, zat die solo in de plaats van de brug, of kwam er net voor of net na. Een beetje artistieke vrijheid in je structuur mag natuurlijk. Maar hee, een liedje zonder herhalingen is als een verhaal zonder rode draad, en dus eigenlijk chaos...
Analyseer je een liedje, let dan op deze blokken, identificeer ze en maak duidelijk onderscheid op je papier zodat je in één opslag ziet hoe het zit met intro, couplet, refreinen etc. Structureren helpt je de song beter te begrijpen en daardoor dus ook beter, als in een helicopterview, te gaan bepalen hoe je de verschillende blokken aan elkaar gaat lijmen (met fills) en spattender of spannender maakt (dynamisch). Voor ritme, akkoorden spelers en dus ook bassisten is deze indeling van deze regel-maten eigenlijk een routekaart door het liedje heen. Een soort tom tom die je vertelt wanneer je af moet slaan...
In de populaire westerse muziek bestaan veel muzikale frases of 'rondjes' uit 4 of een veelvoud van 4 maten. Deze 4 maten structuur kun je makkelijk hanteren voor overzichtelijke sheets. Zo noteer je het makkelijkst slechts 4 maten op een regel en wanneer je dat consequent doet, zie je eventuele afwijkingen direct (als een extra maat), en door de inkadering van 4 deelt het liedje zichzelf al meteen in hapklare blokken in. Zorg voor een extra spatie tussen de verschillende blokken (intro/couplet/refrein/brug/outro) en je ziet dat lastige liedje ineens voorbijkomen als een georganiseerde structuur met een indeling in veelvouden van 4.
Je bent dus met een goed schema minder afhankelijk van vocale cue's om te weten waar je zit als muzikant. Want dat is het vaak bij beginnende muzikanten die een liedje na willen spelen. Hun overzicht (of eigenlijk geen overzicht) hangt van (vocale) cue's aan elkaar. En wanneer de zangeres zich verslikt in de microfoon en een woordje mist, houdt plots het liedje op en weet niemand meer waar hij of zij is in het liedje en moet iedereen weer van voren af aan beginnen met het hele liedje omdat niemand halverwege in kan stappen. Dit omdat de routekaart van het liedje van woorden in plaats van structuren aan elkaar hangt...
Zorg dus dat je een overzicht hebt van wat je intro is, waar een couplet begint en waar een refrein, en wanneer deze dingen zich herhalen. Zodra je deze blokken doorhebt, zul je zien dat een liedje vooral gebaseerd is op slechts enkele elementen. En wanneer je de elementen doorhebt, vormt het liedje geen obstakel meer maar een logische puzzel die zich oplost in tijd.
Hoe deze blokken smeuiger in te vullen is een tweede stap. Maar probbeer eerst eens van een paar van je favoriete liedjes een herkenbaar schema te maken met een onderverdeling van deze ingrediënten: intro, couplet, refrein, tussenstukje, brug, solo, outro. En check dan eens wanneer het refrein begint, op hoeveel seconden in de song... Wanneer je de verschillende elementen en hun plaats ziet, wordt menig liedje een kleine opeenvolging van logische stappen. Je brein herkent deze structuur eigenlijk al en haalt hier geruststelling uit. Structuur to make you feelgood. Muziek als gezonde en goedkope drugs dus... En in de tijden van nu... Tax, Drugs & Rock'n'Roll
Tot de volgende!
Lees meer:
- BassBlog #22 'Jouw lijf-Riff, creativiteit en hoe dat te ontwikkelen'
- BassBlog #20 'Nummers uitzoeken op je gehoor, het maken van een BASSTAB'
- BassBlog #23 'Interpretatie van muziek sheets'
- BassBlog #19 'Waarom liedjes op het gehoor uitzoeken sinds de digitale revolutie soms niet werkt (op de bas)'
- BassBlog #24 'The 4 Phases of a musicians Progress... '
- BassBlog #18 'Een bandje is net een huwelijk... maar dan zonder de 'sex' om het weer goed te maken...'
<- Terug